پلاستیک بسته بندی، یکی از رایج‌ترین روش‌های بسته‌بندی محصولات است. این نوع بسته بندی از مواد پلیمری تشکیل شده است که به دلیل خواص ضد آب، مقاومت در برابر شوک و ضربه، سبکی و قابل حمل بودن و همچنین قابلیت بازیافت در بعضی از نوع‌ها، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. پلاستیک بسته بندی، در صنایع مختلف، از جمله صنایع غذایی، دارویی، الکترونیک، خودروسازی و … استفاده می‌شود. پلاستیک‌های بسته‌بندی معمولاً از موادی مانند پلی‌اتیلن (PE)، پلی‌پروپیلن (PP)، پلی‌اتیلن ترفتالات (PET)، پلی‌وینیل کلراید (PVC) و پلی‌اتیلن نایلون (PA) تولید می‌شوند. هر نوع پلاستیک برای استفاده‌ها و ویژگی‌های خاصی مانند مقاومت در برابر رطوبت، حفظ تازگی و محافظت از محصولات استفاده می‌شود. در ادامه مقاله راجع به مزایا و معایب استفاده از پلاستیک بسته بندی و راهکارهایی جهت کاهش اثرات منفی آن توضیحاتی ارائه خواهیم داد، لطفا ما را همراهی کنید.
مزایای استفاده از پلاستیک بسته بندی در صنعت بسته بندی
استفاده از پلاستیک بسته بندی در صنعت بسته بندی دارای مزایای زیادی است. در ادامه به برخی از این مزایا اشاره میکنیم:
- حفاظت از محصولات: پلاستیک بسته بندی به خوبی محصولات را در برابر آسیب‌های خارجی محافظت می‌کند. ضربه، خراش، رطوبت، گرد و غبار و اکسیژن از عواملی هستند که می‌توانند به محصولات آسیب برسانند. پلاستیک با خاصیت‌های مانند مقاومت در برابر آب و رطوبت، انعطاف‌پذیری و مقاومت در برابر ضربه، می‌تواند محصولات را در برابر این عوامل حفظ کند.
- افزایش عمر مفید محصول: پلاستیک بسته بندی می‌تواند عمر مفید محصولات را افزایش دهد. با حفظ کیفیت و تازگی محصولات، می‌توان آنها را برای مدت طولانی‌تری نگهداری کرد و در نتیجه هدررفت کمتری را تجربه کرد.
- سهولت در حمل و نقل: پلاستیک بسته بندی به دلیل سبکی و مقاومت در برابر شکستن، حمل و نقل محصولات را ساده و آسان می‌کند. در صنایعی مانند صنعت غذا و پزشکی که نیاز به حمل و نقل سریع و ایمن دارند، این ویژگی بسیار مهم است.
- قابلیت استفاده مجدد: برخی از انواع پلاستیک بسته بندی قابلیت استفاده مجدد دارند. این مزیت زمینه‌ای را برای کاهش تولید زباله و مصرف منابع فراهم می‌کند. با استفاده مجدد از بسته بندی پلاستیکی، می‌توان هزینه‌های زیادی را در تولید بسته بندی جدید صرفه‌جویی کرد.
- امکان شفافیت: بسته بندی پلاستیکی معمولاً شفاف است و امکان مشاهده محتویات داخل آن را فراهم می‌کند. این به مشتریان امکان می‌دهد تا محصول را قبل از خرید ببینند و به راحتی تصمیم بگیرند.
- مقرون به صرفه: پلاستیک بسته بندی معمولاً هزینه تولید کمتری نسبت به بسته بندی‌های دیگر دارد. مواد پلاستیکی قابلیت تولید به مقیاس بزرگ و به صورت خودکار را دارند که باعث کاهش هزینه‌های تولید می‌شود. همچنین، وزن سبک پلاستیک به معنای کاهش هزینه‌های حمل و نقل نیز می‌باشد.
- مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی: برخی از پلاستیک‌ها مقاومت بالایی در برابر شرایط آب و هوایی مانند رطوبت، باران و تغییرات دما دارند. این ویژگی باعث می‌شود که پلاستیک بسته بندی برای محصولاتی که نیاز به حمل و نقل در شرایط سخت دارند، مناسب باشد.
- تنوع: پلاستیک بسته بندی در طیف گسترده ای از اشکال، اندازه ها و رنگ ها موجود است. این امر می تواند به سازگاری بسته بندی با نیازهای مختلف کمک کند.
به‌طور کلی، استفاده از پلاستیک بسته بندی در صنعت بسته بندی مزایای بسیاری دارد. با این حال، باید توجه داشت که استفاده بی‌رویه از پلاستیک‌ها ممکن است به تولید زیاد زباله و آلودگی محیط زیست منجر شود. بنابراین، استفاده پایدار و مسئولانه از پلاستیک بسته بندی و به دنبال آن بازیافت و استفاده مجدد آنها بسیار مهم است.
معایب استفاده از پلاستیک بسته‌بندی
استفاده از پلاستیک بسته بندی در صنعت بسته بندی همچنین دارای معایبی نیز می‌باشد. در زیر به برخی از این معایب اشاره میکنیم:
- آلودگی محیط زیست: یکی از بزرگترین معایب پلاستیک بسته بندی، آلودگی محیط زیست است. پلاستیک‌ها معمولاً زمان طولانی برای تجزیه و تحلیل طبیعی خود نیاز دارند و در نتیجه می‌توانند در محیط زیست به صورت طولانی باقی بمانند. این منجر به تجمع زباله‌های پلاستیکی در آب‌ها، خاک و در نهایت در سیستم‌های زیستی می‌شود و به بوجود آمدن مشکلات محیط زیستی مانند آلودگی هوا و آب، خطر برای حیات حیوانات و آسیب به اکوسیستم‌ها می‌شود.
- تولید زباله بزرگ: استفاده گسترده از پلاستیک بسته بندی منجر به تولید زباله بزرگی شده است. مصرف بالای پلاستیک‌ها و عدم بازیافت و استفاده مجدد مناسب آنها، منجر به افزایش حجم زباله‌های پلاستیکی و مشکلات مرتبط با مدیریت زباله می‌شود. تخلیه نامناسب زباله‌های پلاستیکی به محیط زیست می‌تواند عواقب جدی را به همراه داشته باشد.
- تاثیرات زیست محیطی: تولید پلاستیک از منابع طبیعی محدودی مانند نفت صورت می‌گیرد و از انرژی زیادی نیز استفاده می‌کند. استخراج و فرآوری منابع طبیعی، همراه با آلودگی و تخریب محیط زیست، در نتیجه تاثیرات زیست محیطی منفی را به همراه دارد. علاوه بر این، تولید پلاستیک به همراه خروجی گازهای گلخانه‌ای و افزایش انتشار دی اکسید کربن به جو زمین، به تغییرات آب و هوایی و گرم شدن جهانی نیز می‌انجامد.
- خطر برای حیات حیوانات: پلاستیک بسته بندی می‌تواند خطری جدی برای حیات حیوانات باشد. حیوانات می‌توانند در پلاستیک‌های رها شده در محیط زیست گیر کنند، آن را بخورند یا در آن گرفتار شوند. این موضوع می‌تواند منجر به خطرات جدی برای حیوانات مختلف و یا حتی مرگ آنها شود.
- مواد مضر: برخی از پلاستیک‌ها ممکن است حاوی مواد مضر و سمی باشند که می‌تواند به محصولات بسته بندی شده و در نهایت به مصرف کننده نیز آسیب برساند. برخی از مواد افزودنی مورد استفاده در تولید پلاستیک ممکن است به طور مستقیم بر سلامتی انسان‌ها تاثیر گذار باشند.
- پوسیدگی محصولات: پلاستیک بسته بندی ممکن است در مواجهه با برخی از مواد غذایی و مایعات، منجر به پوسیدگی سریع‌تر محصولات شود. این موضوع می‌تواند به تلف شدن مواد غذایی و هدررفت بیشتر منابع منجر شود.
به طور کلی، استفاده بی‌رویه از پلاستیک بسته بندی به عدم حفظ محیط زیست، تلفات منابع طبیعی و تاثیرات منفی بر سلامت و حیات حیوانات وابسته است. بنابراین، تلاش برای کاهش استفاده از پلاستیک بسته بندی و جایگزینی آن با مواد بسته بندی قابل تجدیدپذیر و قابل تجزیه می‌تواند به بهبود مسائل محیط زیستی و پایداری کمک کند.
راهکارهایی برای کاهش معایب و مشکلات استفاده از پلاستیک بسته بندی
استفاده از پلاستیک بسته بندی مشکلات و معایب زیادی برای محیط زیست ایجاد می‌کند، اما با اتخاذ راهکارهای متنوع می‌توان این مشکلات را کاهش داد. در زیر چند راهکار برای کاهش معایب و مشکلات استفاده از پلاستیک بسته بندی را پیشنهاد میکنیم:
- استفاده از بسته بندی قابل تجدیدپذیر: جایگزینی پلاستیک با مواد بسته بندی قابل تجدیدپذیر و قابل تجزیه مانند کاغذ با روکش کامپوست‌پذیر، PLA و سایر بیوپلیمرها می‌تواند به کاهش مصرف پلاستیک و تجزیه آسانتر بسته بندی کمک کند.
- ارتقای بازیافت: تشویق به جمع‌آوری و بازیافت پلاستیک‌ها برای استفاده مجدد. این اقدام می‌تواند به کاهش مقدار پلاستیک‌هایی که به محل دفن می‌رسند و در نتیجه کاهش آلودگی زمین و آب‌های زیرزمینی کمک کند.
- توسعه بسته بندی سبز: استفاده از فناوری‌های نوین در بسته بندی سبز می‌تواند به کاهش مصرف پلاستیک و انرژی مورد نیاز برای تولید بسته بندی کمک کند. به عنوان مثال، طراحی بسته بندی‌های بیشتری با استفاده از منابع طبیعی، کاهش ضخامت بسته بندی و ارتقای عملکرد حفاظتی بسته بندی می‌تواند به کاهش مصرف پلاستیک کمک کند.
- تشویق به استفاده از بسته بندی قابل بازیافت: تشویق مصرف‌کنندگان به استفاده از بسته بندی قابل بازیافت به منظور کاهش مصرف پلاستیک و تولید کمتر زباله می‌تواند موثر باشد. همچنین، افزایش آگاهی عمومی درباره روش‌های صحیح بازیافت و دور انداختن پلاستیک نیز مهم است.
- محافظت از منابع طبیعی: استفاده بهینه از منابع طبیعی مانند آب و انرژی در فرآیندهای تولید بسته بندی می‌تواند به کاهش مصرف پلاستیک و همچنین به کاهش آلودگی محیط زیست کمک کند.
- محدود کردن استفاده از پلاستیک یکبار مصرف: دولت‌ها و سازمان‌ها می‌توانند مقرراتی را اعمال کنند که استفاده از پلاستیک‌های یکبار مصرف را محدود کنند. به عنوان مثال، ممنوعیت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی رایج در فروشگاه‌ها و محل‌های عمومی و تشویق به استفاده از جایگزین‌های قابل بازیافت مانند کیسه‌های قابل تجدیدپذیر.
- تشویق به استفاده از تکنولوژی‌های جایگزین: تشویق به استفاده از تکنولوژی‌ها و محصولات جایگزینی که پلاستیک را در بسته بندی و محصولات کاهش دهند. به عنوان مثال، استفاده از بسته بندی‌های فشرده، بسته بندی بدون پلاستیک، ساک‌های قابل تجدیدپذیر، و محصولات قابل بازیافت.
توجه داشته باشید که این راهکارها ممکن است نیازمند تلاش و همکاری بین صنعت، دولت و جامعه باشند تا به کاهش مصرف پلاستیک بسته‌بندی و حفظ محیط زیست برسیم.
سخن پایانی
پلاستیک بسته‌بندی دارای مزایایی مانند سبکی و قابلیت حمل و نقل آسان، مقاومت در برابر ضربه، انعطاف‌پذیری، ضد آب بودن و قابلیت بسته‌بندی محصولات در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف است. همچنین، به محصولات اجازه می‌دهد تا به مدت طولانی‌تری تازه و بهداشتی باقی بمانند. اما استفاده از پلاستیک بسته بندی، با چالش‌هایی همراه است. به دلیل عدم زیست تخریب پذیری بعضی از انوع پلاستیک ها، تولید زیاد زباله و آلودگی محیط زیست ایجاد می‌شود. همچنین در صورت سوختن پلاستیک، گازهای آلوده کننده تولید شده که باعث آلودگی هوا می‌شود. برای کاهش مصرف پلاستیک بسته‌بندی، می‌توان از راهکارهایی مانند استفاده از بسته‌بندی قابل بازیافت، استفاده از بسته‌بندی قابل شستشو و استفاده مجدد، توسعه بسته‌بندی مورد استفاده، بهرمند شوید